دکتر محمود هادی زاده

منو سایت

پرفیوژن اسکن قلب (عکس رنگی قلب)

مقدمه

عکس رنگی قلب یک روش مناسب برای بررسی رگهای قلب یا قسمتهای دیگری از قلب بکار می باشد. البته همه جزییات رگهای قلب را نمی توان با این روش بدست آورد ولی بهر حال اطلاعات مهمی را در مورد نحوه خونرسانی به قسمتهای مختلف قلب را می توانیم با این روش بدست آوریم. در بسیاری پرفیوژن اسکن از بیماران مبتلا به بیماری شریان های اصلی قلب ،بدون سابقه سکته قلبی، در حالت استراحت الگوی خونرسانی به بافت قلب، طبیعی به نظر می رسد. این پدیده قابل انتظار است زیرا جریان خون کرونری در حالت استراحت حتی در صورت وجود انسداد نسبتاً شدید کرونری یکنواخت می باشد.

از توموگرافی کامپیوتری ارسال فوتون منفرد (عکس رنگی قلب)درحال حاضر به صورت وسیعی استفاده می شود. SPECT در مقایسه با تصویر برداری صفحه ای از دقت قابل مقایسه ای برخوردار است. یکی از موارد اصلی کاربرد رایج آن تعیین ابتلای بسترهای متعدد عروقی در بیماران مبتلابه بیماری کرونری می باشد. اختلال عمده ایجادشده در بیماری کرونری کاهش ذخیره عروق کرونری است بنابراین برای یافتن اختلالات خونرسانی بیماری کرونری لازم است که بیماران تحت شرایط افزایش جریان خون میوکارد مورد بررسی قرار گیرند که از ورزش به عنوان یک استرس مناسب استفاده می گردد. در اوج فعالیت تالیوم یا تکنسیوم تزریق می‌شود و تصویربرداری کمی بعد از تزریق آغاز می گردد.

آمادگی های قبل از اسکن قلب (پرفیوژن اسکن)

پرفیوژن اسکن: برای انجام صحیح اسکن قلب بیماران محترم، بایستی دستورات خاصی را رعایت نمایند که در ادامه ذکر می شوند:

1- حداقل 4ساعت قبل از انجام اسکن ، بیمار بایستی ناشتا باشد. (البته می توانید آب و آبمیوه مصرف نمایید). 2- آقایان موهای سینه خود را بتراشند. 3- حتما ًقبل از انجام اسکن ، استحمام نمایید. 4- خانم ها، از سینه بند استفاده نکرده و لباس جلوباز بپوشند. 5- مدارک قبلی خود را(تست ورزش، آنژیوگرافی، اکوکاردیوگرافی و…) 6- حتما ًاز آوردن خانم های باردار و کودکان خودداری فرمائید. 7- داشتن یک نفر همراه لازم بوده و از آوردن افراد اضافه خودداری نمایید. 8- حداقل 4ساعت قبل از مراجعه برای اسکن ، دخانیات مصرف نکنید. 9- اسکن، در یک یا دو روز (بسته به نظر پزشک ) انجام خواهد شدو در هر نوبت حدود 4ساعت وقت نیازدارد. 10- شکلات، نوشابه، قهوه، چای و چای سبز دست کم از 24 ساعت قبل از انجام اسکن، مصرف نکنید.

 

آمادگی های قبل از اسکن قلب

11- در صورت موافقت پزشک معالج، هر یک از داروهای زیرا اگر مصرف می کنید، از24ساعت قبل ازانجام اسکن، قطع کنید:

  • نیتروکانتین
  • پروپرانولول
  • دیلتیازم
  • متورال
  • وراپامیل

12- در صورت موافقت پزشک معالج، هریک از داروهای زیر را اگر مصرف می کنید، از 48ساعت قبل از اسکن، قطع کنید.

  • آتنولول
  • متوهگزال
  • دیگوکسین
  • کاروی دیلول
  • تئوفیلین

13- توصیه می شود پس از انجام اسکن، بمدت 24ساعت از تماس با کودکان و خانم های حامله، خودداری نمایید.

نکات مهم:

در مورد اسکن پرفیوژن قلب نکات فراوانی وجود دارد . این نکات بسیار حائز اهمیت می باشند. نکته بسیار مهم آن است که بیماری های قلبی عروقی را جدی بگیریم. بایدبدانیم که قلب عضو بسیار حساسی می باشد و باید به دقت مورد مراقبت قرار گیرد . از طرفی این نکته قابل ذکر می باشد که برای ارزیابی قلب و عروق از روش های مختلفی می توان استفاده نمود. ساده ترین روش اولیه برای بررسی قلب و عروق عبارت از معاینه فیزیکی می باشد. معاینه فیزیکی دقیق به پزشک یک دید کلی می دهد. که بتواند شمای کلی از بیماری های قلبی و عروقی داشته باشد . پس از آن یک معمولاً یک نوار قلب گرفته می شود. نوار قلب بایستی به صورت استاندارد گرفته شده باشد. اگر به طور صحیح گرفته نشده باشد می تواند در تشخیص صحیح ابهام ایجاد نماید

نوار قلب 

نوارقلب می تواند بسیاری از نکات را برای ما مشخص نماید . ولی همه بیماری ها را نمی‌توان با استفاده از نوار قلب تشخیص داد. براین اساس از روش‌های بهتر استفاده می‌شود. روشی که معمولاً پس از انجام نوار قلب در بیمارانی که انجام می شود تست ورزش می باشد. این به شرط آن است که بیمار بتواند با سرعت مناسب بدود . برای بیمارانی که نمی‌توانند تست ورزش انجام دهند پرفیوژن اسکن انجام میشود .
پرفیوژن اسکن در واقع یک تکنیک تصویربرداری است . این تکنیک به ما اجازه می دهد که یک شمای کلی از وضعیت خونرسانی قلب به دست آوریم. همچنین قدرت قلب را نیز با این تکنیک می توان تخمین زد.

نکته:

نکته مهم آن است که پرفیوژن اسکن نمی‌تواند تک تک عروق رابه طور دقیق بررسی کند. نام دیگر پرفیوژن اسکن بطور عامه عکس رنگی از قلب می باشد . پرفیوژن اسکن یا همان عکس رنگی قلب نمی‌تواند تک تک عروق رابه دقت نشان دهد . که هر رگ به چه میزان تنگی پیدا کرده است.
بلکه به طور کلی نشان می دهد که عروقی که به یک دیواره از قلب خونرسانی می کنند در چه وضعیتی هستند. به عبارت دیگر ممکن است یک رگ ،گرفتگی داشته باشد ولی درپرفیوژن اسکن مشخص نشود. علت آن است که ممکن است یک رگ دیگر همان دیواره را و همان قسمت را خونرسانی کند. در چنین مواردی ممکن است پرفیوژن اسکن بیمار سالم باشد ولی در واقع بیمار تنگی رگ دارد . این بیمار مبتلا به اختلال سرخرگی می‌باشد ولی در اسکن مشخص نمی شود. بنابراین پرفیوژن اسکن یک روش تشخیص صد درصد نمی باشد .

روشهای تشخیصی دیگر:

روش های بهتری از آن نیز وجود دارد که از جمله آنها سی تی آنژیوگرافی است. سی تی آنژیوگرافی روش بهتری از پرفیوژن اسکن برای تشخیص دقیق رگ می باشد. ولی همین تکنیک نیز به طور صد در صد دقیق نمی باشد . بنابراین در برخی موارد نیاز به انجام آنژیوگرافی می باشد. آنژیوگرافی روش تشخیص استاندارد و ۱۰۰% عروق بدن می باشد.

چه موقع ماده رادیواکتیو تزریق می شود؟

برای گرفتن عکس رنگی از قلب ، از تزریق ماده رادیواکتیو مخصوص یا همان رادیوایزوتوپ استفاده می شود.می توان رادیو ایزوتوپ را در لحظه ای که جریان خون منطقه ای در میوکارد قلب در حالت حداکثر است، تزریق نمود. سپس این ماده رادیوایزوتوپ در قلب منتشر می شود. بعد از آن می توانیم با استفاده از دستگاههای مخصوص، نحوه انتشار این مواد رادیوایزوتوپ را در قلب یا در هر نقطه ای که مد نظرماست عکس بردارد کنیم. توزیع این ماده رادیوایزوتوپ باید بصورت یکنواخت در بافت قلب یا در هر بافتی که مد نظر ماست ، صورت پذیرد. اگر انتشار و توزیع این ماده رادیو ایزوتوپ بصورت یکنواخت صورت نگیرد نشان می دهد که بیماری وجود دارد. نقص های ثابتی که در نتیجه عکس رنگی قلب دیده می شود، بیشتر با انفارکتوس گذشته ( سکته قلبی ) تطابق دارند.

چه موقع عکس رنگی قلب ( پرفیوژن اسکن ) انجام می دهیم ؟

این روش مناسب برای بررسی میزان خونرسانی به قلب است . با استفاده از این روش می توانیم بفهمیم که آیا بیمار مبتلا به سکته قلبی شده است یا نه . از سوی دیگر می توانیم بفهمیم که آیا قسمتی از قلب وجود دارد که در معرض خطر خونرسانی کم است یا خیر. در واقع با عکس رنگی قلب ، بررسی می کنیم که آیا خونرسانی به قسمتهای مختلف قلب بخوبی انجام می شود یا نه . عکس رنگی قلب ( پرفیوژن اسکن ) بیشترین ارزش تشخیصی را در بیمارانی دارد که نوار قلب آنها مشکوک است و تغییرات مشکوک دارد که نمی توانند تست ورزش انجام دهند. از طرفی اگر بیمار بدلیل کهولت سن یا بیماری اسکلتی یا هر مشکل دیگری نتواند تست ورزش انجام دهد، از عکس رنگی قلب برای وی استفاده می کنیم. همچنین اگر بیمار تست ورزش انجام داده باشد و تست او مشکوک به وجود ایسکمی ( کمبود خونرسانی قلب ) باشد ، باز هم این روش یک بررسی ایده آل می باشد.

عکس رنگی قلب یا پرفیوژن اسکن قلب

علاوه بر نقص خونرسانی، میزان افزایش جذب ریوی نیز یک شاخص قوی برای تعیین پیش آگهی در بیماران مبتلا به بیماری کرونری قلب است. بطور کلی می توان گفت که بررسی با تالیوم و تکنسیوم از میزان حساسیت و اقتصادی بودن نزدیک به هم درتشخیص برخوردارند. البته باید گفت که بررسی با تالیوم برای بررسی زنده بودن میوکارد قلب ارجحتر است .روش های دیگری هم برای تصویربرداری خونرسانی به قلب وجود دارند. تصویربرداری خونرسانی استرس شامل بررسی خونرسانی با استفاده از استرس دارویی با بکار بردن دوبوتامین یا دی پیرادول میباشند .

تکنیک پرفیوژن اسکن قلب ( عکس رنگی ):

درتصویربرداری پروفیوژن میوکارد از رادیو نوکلئید هایی استفاده می شود که از سیستم مویرگی میوکارد عبور کرده و وارد سلولها می شوند. اسکن هسته ای برای قسمتهای مختلف بدن ممکن است بکار رود ولی در مجموع اسکن قلب شایع ترین روش کار دیولوژی هسته ای می باشد. یکی ازموادی که امروزه بیشترین استفاده را در این مطالعات دارد تالیوم ۲۰۱ می باشد. پس از تزریق تالیوم ، این ماده بر اساس جریان خون منطقه میوکارد و میزان حیات سلولی منطقه ای پخش می شود.همچنین تکنیسیوم به عنوان یک عامل رادیونوکلوئید دیگر در دسترس می باشد. این ماده چندین امتیاز نسبت به 201 TI دارد. این امتیازات شامل خصوصیات تصویر برداری بهترونیز اجازه تجویز دوزهای بالاتر، تناسب بهتر با مطالعات توموگرافیک و همچنین داشتن خواص بیولوژیک بهتر مانند عدم دفع زیاد به دنبال تجویز می باشند. این خاصیت اخیر امکان تصویر برداری تاخیری پس از تزریق مخصوصا در موارد حاد را فراهم نموده و اجازه تعیین مناطق خطر در بیماریهای ایسکمیک حاد را می دهد.

اسکن پرفیوژن در بررسی ایسکمی:

اسکن پرفیوژن قلب برای تشخیص تنگی رگهای اصلی قلب و نیز سکته قلبی و … بکار می رود. اسکن پرفیوژن در دو مرحله انجام می شود:

  1. مرحله استراحت
  2. مرحله پس از استرس بر قلب

این اسکن با تزریق ماده ی رادیو اکتیو صورت می پذیرد. مرحله استرس ،به دو طریقه انجام می شود (استرس دارویی یا ورزش) در روش ورزش ،بیمار روی تردمیل شروع به دویدن می کند و در استرس دارویی ،با تزریق دارو، فعالیت و ضربان قلب افزایش می یابد. معمولا تصویر برداری در دو جلسه (دو روز) و گاهی در یک جلسه انجام می شود. پس از انجام مرحله استرس ،تصویر برداری مرحله استراحت ممکن است در همان روز (چند ساعت بعد) یا در روز دیگری انجام شود که در این مرحله رادیو داروی مربوطه مجددا بداخل ورید تزریق می شود و 30 تا 90 دقیقه بعد تصویر برداری صورت می پذیرد. سپس تصاویر بدست آمده از دو مرحله ی عکسبرداری (استراحت و فعالیت استرس) با هم مقایسه می شوند و بدین وسیله می توان متوجه شد که خون به اندازه کافی به کدام قسمت از قلب نمی رسد. سپس با توجه به اینکه هر دیواره و قسمت از قلب ،توسط یک رگ مشخص خونرسانی می شود ، می توان مشخص کرد کدام رگ قلب دچار گرفتگی شده است. در اسکن ،پس از آنکه قلب به حداکثر استرس لازم رسید ،رادیو داروی مربوطه بصورت تزریقی وارد ورید بیمار می شود و 15 تا 90 دقیقه بعد ،تصویر برداری از قلب شروع می گردد که معمولا حدود 15 تا 20 دقیقه طول می کشد.

هر چند اسکن قلب یک روش غیر تهاجمی و مفید می باشد ولی با توجه به استفاده از رادیو دارو ، توصیه های خاص بایستی مدنظر باشد. اسکن قلب در خانم های باردار ممنوع است ،در خانم های شیرده توصیه نمی شود ولی در صورتی که انجام شود باید تا 18 ساعت پس از انجام آن ،از شیردهی خودداری نمایند. لازمست در 24 ساعت اول پس از انجام اسکن ،از مواجهه نزدیک با خانم های باردار یا اطفال زیر 2 سال خودداری شود. ضمنا توصیه می شود قبل از مراجعه جهت اسکن، اطلاعات کافی از مراحل آن کسب نمایید و حتی المقدور بیش از اندازه لازم در محل نمانید. معمولا بایستی بیماران 4 – 6 ساعت قبل از انجام ،ناشتا باشند . همچنین بایستی موارد خاص رعایت شوند که جهت اطلاع از آنها ،می توانید به مقاله ی (آمادگی های لازم قبل از انجام اسکن) در همین سایت مراجعه نمایید.

عکس رنگی قلب در بررسی موفقیت درمان سکته قلبی :

از عکس رنگی قلب در ارزیابی حل شدن یا نشدن لخته های خون پس از تجویز داروهای حل کننده خون لخته نیز استفاده می شود. تجویز این داروها برای درمان سکته قلبی بکار می روند و به آن ترومبولیز می گوییم. برای آنکه بدانیم این داروها ی حل کننده لخته تا چه حد اثر کرده و خونرسانی مجدد انجام شده یا نه ، با ارزش می باشند. مطالعات با استفاده از عکس رنگی حین فعالیت کردن بیمار همچنین دارای ارزش زیادی در تعیین پیش آگهی بعد از سکته قلبی است. این  روش در بیمارانی که پس از انفارکتوس میوکارد ( سکته قلبی ) توسط آنژیو پلاستی تحت بازگشایی عروق بسته قلب قرار می گیرند هم بسیار مهم است .

عکس رنگی قلب در تشخیص بیماری های دریچه ای قلب:

بررسی رادیونوکلئید فعالیت بطنی را می توان در حال استراحت ونیزدرفعالیت برای بررسی بیماران مبتلا به بیماریهای دریچه ای به کار برد.(پرفیوژن اسکن). اندازه گیری فعالیت قلبی در حال استراحت اطلاعات قابل توجهی قبل از عمل جراحی از لحاظ پیش آگهی فراهم می کند. و ممکن است از لحاظ تعیین اهمیت فیزیولوژیک ضایعه دریچه ای نیز مفید باشد بررسی عملکرد قلبی حین استرس همودینامیک ممکن است. در تعیین وجود یک ضایعه غیرقابل برگشت در بیماری دریچه ای قلبی کمک کننده باشد. این مسئله به خصوص درباره نارسایی آئورت صدق می کند که در آن غالبا تغییرات غیر قابل درمان .در فعالیت بطن چپ موقعی که عمل جراحی مدنظر است وجود دارد. ارزیابی حجم های بطنی و فعالیت بطنی برای درک و درمان نارسایی احتقانی قلب اهمیت حیاتی دارد در این گروه. از بیماران کسر جهشی یک عامل کلیدی در تعیین پیش آگهی می باشد. به علاوه با روش های هسته ای گروهی از بیماران با اختلال اولیه عملکرد دیاستولیک.

تشخیص دادن این بیماران بسیار مهم است. زیرا درمان معمول نارسایی قلبی در این افراد موثر نیست . نظر می رسد این بیماران به داروهای مهار کننده کانال کلسیم پاسخ می‌دهند مطالعات رادیو نوکلید. همچنین برای بررسی فعالیت میوکارد در بیماران مبتلا به بیماری ریوی که در. آنها بار اصلی همودینامیک روی بطن. راست است به کار برده شده است. احتمالاً فعالیت بطن راست را با روش عبور اولیه بهتر می‌توان بررسی نمود اختلال در کاربرد بطن راست در حین استراحت. و فعالیت در بیماران مبتلا به بیماری انسدادی.

از دارو ممکن است فعالیت غیر طبیعی بطن راست را بهبود بخشند. این روش ها همچنین در بررسی مطالعات طولانی مدت اثر درمان های قلبی به کار رفته اند. یک مثال نمونه ارزیابی سریال فعالیت بطنی در بیمارانی است. مرکزقلب وعروق ودرمان واریس اصفهان(تلفن 32242164_031)(مرکزواریس اصفهان) ازسالهای دورگذشته برای درمان بیماران مبتلابه بیماران قلب وعروق ونیزبیماران واریس که درپی درمان واریس هستند. راه اندازی ومشغول ارائه خدمت به بیماران واریس که درپی درمان واریس بالیزرواریس وسایردرمانهای اندوواسکولرواریس هستندمی باشد اسکن قلب.

عکس رنگی قلب در تعیین فعالیت قلبی:

ارزیابی فعالیت کلی و موضعی قلب با استفاده از موادی که به بدن بیمار تزریق و در فضای داخل عروقی می مانند میسر است. تکنولوژی کامپیوتر اهمیت زیادی دارد و یک قسمت مهم از روند عکس رنگی قلب است.کامپیوتر کمک می کند که نتایج بدست آمده بخوبی آنالیز شوند. اطلاعات مربوط به قلب را از طریق عکس رنگی قلب را میتوان با دو روش عمومی سنجید .روش اول، در طی اولین عبور ایزوتوپ از گردش خون مرکزی است. روش دوم به دنبال موازنه آن در منبع خون قلبی است. آنژیو کاردیوگرافی هسته ای. با روش اولین عبور ظرف ۳۰ ثانیه پس از تزریق داخل وریدی تکنتیم ۹۹m .(99m TC) کامل می شود تجزیه گذرا و آناتومیک رادیو ایزوتوپ هنگام اولین عبور آن از گردش خون مرکزی وجود دارد.

PET اسکن:

توموگرافی ارسال پوزیترون (PET) روش مبتنی بر تصویر برداری و اندازه گیری توزیع داخل قلبی رادیونوکلوئید های ارسال کننده پوزیترون می باشد با توجه به نوع رادیو کلوئیدهای وجود و وسایل دردسترس این روش چشم انداز جدیدی به سوی متابولیسیم و جریان خون کرونری گشوده است چون کربن ۱۱یک ارسال کننده پوزیترون Positron emitter محسوب می‌شود ترکیبات فعال بیولوژیک متعددی را می‌توان نشان‌دار کرد و برای تصویر برداری مورد استفاده قرار داده این ترکیبات شامل اسیدهای چرب متابولیتها لیگاندهای رسپتوری و نوروترانسمیترها می باشند اخیراً توجه فراوانی به مطالعه متابولیسم خونرسانی میوکارد با روش PET شده است

مهمترین اثر بالینی فوری این روش این بوده است که افزایش تجمع منطقه ای گلوکز در نواحی با خونرسانی کم نمایانگر بافت زنده با تمایل زیاد به بهبود عملکرد با عروق دهی می باشد این مسئله با استفاده از فلوئورو دئوکسی گلوکز به عنوان یک ماده رادیو اکتیو نشان داده شده است این عدم تطابق گلوکز خونرسانی بهترین فرصت را برای ارزیابی میوکارد غیر فعال و کم کار در بیماری ایسکمیک قلب و همچنین کاردیومیوپاتی ایسکمیک فراهم می‌کند

مطالعات PET از نوع فوق الذکر استاندارد طلایی رایج برای بررسی زنده بودن میوکارد هستند اخیر مطالعات مقایسه‌ای دیگر با استات پالمیتات و گلوکز رادیواکتیو انجام شده است بالاخره مطالعات تصویر برداری خونرسانی توموگرافیک با روبیدیوم آب و آمونیاک که نشان داد شده با نیتروژن به عنوان مواد ارسال کننده پوزیترون امیدوارکننده بوده اند از آنجایی که مطالعات PET را می‌توان دقیقاً محاسبه و اصلاح نمودهمچنین می توان از آنها برای اندازه گیری مطلق خون رسانی و جریان خون منطقه ای میوکارد

مهمترین اثر بالینی فوری این روش این بوده است که افزایش تجمع منطقه ای گلوکز در نواحی با خونرسانی کم نمایانگر بافت زنده با تمایل زیاد به بهبود عملکرد با عروق دهی می باشد این مسئله با استفاده از فلوئورو دئوکسی گلوکز به عنوان یک ماده رادیو اکتیو نشان داده شده است این عدم تطابق گلوکز خونرسانی بهترین فرصت را برای ارزیابی میوکارد غیر فعال و کم کار در بیماری ایسکمیک قلب و همچنین کاردیومیوپاتی ایسکمیک فراهم می‌کند

مطالعات PET از نوع فوق الذکر استاندارد طلایی رایج برای بررسی زنده بودن میوکارد هستند اخیر مطالعات مقایسه‌ای دیگر با استات پالمیتات و گلوکز رادیواکتیو انجام شده است بالاخره مطالعات تصویر برداری خونرسانی توموگرافیک با روبیدیوم آب و آمونیاک که نشان داد شده با نیتروژن به عنوان مواد ارسال کننده پوزیترون امیدوارکننده بوده اند از آنجایی که مطالعات PET را می‌توان دقیقاً محاسبه و اصلاح نمودهمچنین می توان از آنها برای اندازه گیری مطلق خون رسانی و جریان خون منطقه ای میوکارد استفاده نمود.

Click to rate this post!
[Total: 51 Average: 5]
معرفی
دکتر محمود هادی زاده
دکتر محمود هادی زاده

دکتر هادی زاده علاوه بر داشتن مدرک فوق تخصصی اینترونشنال کاردیولوژی و فوق تخصصی فلبولوژی و درمان واریس، عضو کالج کاردیولوژی و انجمن قلب و عروق آمریکا بوده و مدارک بسیار زیاد دیگری نیز کسب نموده اند. این موضوع باعث شده ایشان را در جایگاه ممتاز و برتر در سطح کشور مطرح نماید. ایشان به عنوان بهترین متخصص واریس شناخته می شوند.

همه مقالات پزشکی

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا