همانگونه که دربخش اول همین مبحث آنژیوگرافی احشایی (رگهای شکمی) اشاره شد دقیقترین روش تشخیصی برای بیماری های عروقی احشا داخل شکمی آنژیوگرافی است.

یکی از مواردی که آنژیوگرافی شکمی توصیه می شود در آنژین های شکمی است . آنژینهای شکمی بیماری هایی هستند که بدلیل کاهش خونرسانی به احشا داخل شکمی درد و یا سایر علایم شکمی ایجاد می شوند.

لازم بذکر استکه بدلیل خونرسانی های مختلف از شریان های گوناگون گاهی علایم آنژین شکمی مخفی می مانند.

واقعیت آنستکه شریان های بسیاری وظیفه خونرسانی به اعضا داخل شکمی را بعهده دارند که هرکدام خود به شاخه های گوناگون تقسیم شده و بنابراین ممکن است یکی از شاخه های عروقی دچار انسداد شده باشد ولی عضو مربوطه از شاخه های شریان های مجاور خونگیری کند.
در اینصورت ممکن است مطلقا علایمی رخ ندهد یا آنکه علایم مختصری بروز نمایند.

شایعترین علایم آنژین شکمی عبارتند از درد شکمی و کاهش وزن. درد شکمی این بیماران بسته به میزان درگیری عروق گاهی ملایم بوده و گاهی بسیار شدید می باشد و با غذا خوردن تشدید می شود .

همچنین این بیماران معمولا دچار کاهش وزن می شوند که در یکی از دلایل آن این است که این افراد با غذا خوردن مبتلا به دردهای شکمی می شوند و لذا از خوردن اجتناب می ورزند که این امر باعث ضعف و کاهش وزن آنان می گردد.

از آنجا که آنژین شکمی و کاهش خونرسانی به اعضا داخلی شکم گاهی خود را بصورت دردهای شکمی نشان می دهند گاهی با دردهای ناشی از التهاب و زخم معده واثنی عشر اشتباه شده و درمان صحیح برای رفع انها صورت نمی گیرد که همین امر ضرورت دقت نظر و توجه کافی به این موضوع رانشان می دهد.

دردهای شکمی ناشی از انسداد عروق شکمی غالبا پس از مصرف مواد غذایی خود را نشان می دهند. علت آنستکه پس از صرف غذا نیاز احشا داخل شکمی به جریان خون افزایش می یابد بدین معنا که متعاقب مصرف موادغذایی دستگاه گوارش نیاز دارد که حرکات مخصوص داشته و فعل و انفعالات بسیار گسترده ای را در راستای هضم و جذب مواد غذایی داشته باشد که همه این فعل و انفعالات نیاز به مصرف انرژی داشته که این انرژی از راه خونرسانی به احشا داخل شکمی بدست می آید.

بنابراین مانند سایر اعضا بدن چنانچه جریان خون احشا داخل شکمی به هر دلیل از جمله انسداد شریانها مختل شود می تواند باعث احساس درد و سایر علایم شکمی گردد.

برای تشخیص آنژین شکمی از روشهای گوناگونی استفاده می شود که دقیقترین روش تشخیصی آنژیوگرافی می باشد. در آنژیوگرافی شکمی همانند آنژیوگرافی قلب ابتدا نیاز به یک راه دسترسی به شریان می باشد که معمولا ازروش فمورال (استفاده از شریان کشاله ران) شیت مخصوص جایگزین شده ودسترسی به شریان های داخل شکمی میسر می گردد.

درقسمتهای بعدی ادامه مباحث مربوط به آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی عروق شکمی ازجمله آنژینهای شکمی وخونریزی های شکمی وسایر موارد مورد بحث قرار خواهند گرفت.

همانگونه که درقسمتهای قبلی نیز اشاره شد بهترین روش تشخیصی گرفتگی های عروق قلبی آنژیوگرافی است. یکی از شایعترین علل تنگی های عروق کرونر قلب رسوب مواد مضر در داخل این عروق است.

در غالب موارد این روند یک روند طولانی مدت است و ماهها و سالها طول می کشد تا مواد مضر بتوانند در عروق قلب رسوب کرده و باعث تنگی عروق شوند.

طبیعتا رسوب مواد مضر که باعث تنگی عروق کرونر می شوند در همه افراد به یک نسبت ایجاد نشده و در برخی افراد باشدت و میزان بیشتری رخ می دهند.

بعبارت دیگر اختلافات شدید موجود بین آنژیوگرافی های عروقی در افراد مختلف متاثر از فاکتورهای گوناگونی می باشد. فاکتورهای ارثی نقش مهمی در ایجاد تنگی های عروقی قلب و سایر نقاط بدن دارند.

همچنین بسیاری از فاکتورهای متابولیک و خونی نیز می توانند باعث رسوب مواد در عروق و ایجاد تنگی های متعاقب آن شوند.

یکی از عواملی که بشدت تاثیر نامناسب بر رسوب مواد و گرفتگی های عروقی دارد دیابت است. واقعیت آن است که سهم بسیار زیادی از تنگی های عروقی در بیمارانی که تحت آنژیوگرافی قرارمی گیرند مربوط به بیماران دیابتیک است.

این بیماران با شدت بیشتری مبتلا به تنگی عروق شده و آنژیوگرافی آنها در بسیاری از موارد نشان دهنده تنگی های شدید در عروق مختلف می باشد.

تاثیر دیابت بر عروق کرونر که در آنژیوگرافی بوضوح خود را نشان می دهد بستگی مستقیم باشدت دیابت و میزان بالا بودن قند خون ونیز مدت زمانی استکه بیمار مبتلا به دیابت بوده است.

ازدیگر عواملی که باعث تاثیر بسیار شدید بر عروق کرونر شده و آنژیوگرافی آنان نشان دهنده گرفتگی های گوناگون و شدید خواهد بود مصرف دخانیات است.

مصرف هر نوع ازدخانیات می تواند بشدت باعث تنگی عروق قلب و سایر قسمتهای قلبی شود که بهترین روش تشخیصی این تنگی ها نیز آنژیوگرافی است. حتی قرار گیری در معرض دود سیگار و سایر انواع دخانیات بدون آنکه شخص خود بصورت فعال از دخانیات استفاده کند نیز می تواند باعث تنگی عروق کرونر شود .

ویدئو دکتر هادی زاده در خصوص بیماری عروق کرونر و روش های درمان :

در قسمت های بعدی به ادامه مطالب درخصوص تنگی های عروق کرونر قلب که در آنژیوگرافی دیده می شوند و روشهای درمانی آنها می پردازیم.

واقعیت آن است که ممنوعیت خاصی و عمده ای برای آنژیوگرافی وجود ندارد. تقریبا تنها دلیل ممنوعیت انجام آنژیوگرافی عدم رضایت بیمار است.

ولی در برخی موارد بیماران بایستی بیماری زمینه ای خود را به پزشک اعلام نمایند تا در موقع آنژیوگرافی مورد توجه قرارگیرند. درصورتی که حساسیت شدید به داروهای خاص و یا سابقه آسم شدید دارید حتما اطلاع دهید تا داروی لازم موقع آنژیوگرافی تجویز شود.

درصورتی که از وارفارین استفاده می کنید بایستی حتما اطلاع دهید تا اقدام لازم صورت پذیرد. درصورتی که سابقه فشار خون شدید دارید حتما اطلاع دهید تا درصورت نیاز آنژیوگرافی لازم برای فشارخون بالا نیز صورت پذیرد.

درصورتی که نارسایی شدید قلبی وجود داشته باشد نیاز به اقدامات لازم قبل و حین آنژیوگرافی صورت پذیرد. به هرحال هرگونه بیماری سیستمیک و شدیدی وجود داشته باشد بایستی حتما قبل از انجام آنژیوگرافی اطلاع دهید.

به هر حال در مجموع در هر حالت انجام آنژیوگرافی در صورتی که توسط افراد مجرب انجام شود, روشی مناسب و بی خطر می باشد.

آنژیوگرافی

دقیق ترین روش بررسی رگهای بزرگ قلب می باشد. که در طی آن علاوه بر رگهای قلب، ساختمان و عملکرد قلب، دریچه های قلب و… نیز قابل بررسی میباشند. آنژیوگرافی ، به دقت به پزشک کمک می کند تا برنامۀ درمانی بیمار را تنظیم نماید و مشخص کند که وضعیت رگهای قلب وی به چه صورت است.

آیا رگها سالم بوده و بایستی داروها قطع شوند یا تغییر یابند، آیا بیمار نیاز به درمان دارویی دارد؟ آیا بایستی از بالون و استنت (فنر) استفاده شود و یا (در برخی موارد) بیمار نیاز به عمل جراحی باز قلب دارد؟

قلب انسان، از اجزاء گوناگونی تشکیل شده که یکی از مهمترین اجزاء آن رگهای قلب می باشند.

قلب دارای سه رگ اصلی است که خود به شاخه های کوچکتری تقسیم شده و وظیفه خون رسانی به قسمتهای مختلف قلب را به عهده دارند.

درطی بیماریهای گوناگون، مواد مضر مانند: چربی و … ممکن است در عروق قلب رسوب کرده و باعث گرفتگی رگهای قلب شوند که متعاقبا باعث ایجاد درد، تنگی نفس، سکته قلبی و … شوند.

درحقیقت آنژیوگرافی ، روش استاندارد طلایی برای تشخیص تنگی ها یا سایر اختلالات عروقی می باشد.

مراقبت های قبل از آنژیوگرافی

1. در موعد مقرر که پزشک به شما اعلام نموده است، در بیمارستان حاضر شوید.
2. کلیه مدارک، آزمایشات خون، رادیوگرافی قفسه سینه، نوار قلب، اکو و … را بهمراه داشته باشید.
3. در صورتی که نسبت به هر دارو، غذاهای دریایی و… حساسیت دارید حتماً به پزشک و پرستار اطلاع دهید.
4. حداقل ۸ ساعت قبل از آنژیوگرافی ناشتا باشید.
5. شب قبل از آنژیوگرافی استحمام کنید و موهای شکم و کشالۀ ران را از ناف تا بالای هر دو زانو بزنید.
6. وسایل تزیینی (طلا و…) با خود به بیمارستان نیاورید.
7. وسایل مصنوعی مانند دندان مصنوعی خود را تحویل دهید و چنانچه توسط پزشکان دیگر داروهای خاصی برای شما تجویز شده، مصرف کرده و همراه خود به بیمارستان بیاورید.

روش انجام آنژیوگرافی

1. بیمار بر روی تخت مخصوص دراز می کشد، این تخت کاملا ًدر فضای باز بوده و بیمار وارد دستگاه یا محفظۀ خاصی نخواهد شد.
2. پزشک با استفاده از مایع بی حسی، منطقۀ کوچکی از کشالۀ ران یا مچ دست را بی حس می کند.
3. محل مور نظر بی حس و بدون درد می شود ولی بیمار کاملا ًهوشیار است و حتی می تواند وضعیت رگهای قلب خود را از طریق مانیتور ببیند.
4. اگر بیمار نیاز داشته باشد، ممکن است مقداری داروی خواب آور و آرام بخش نیز برای وی تجویز شود که در این صورت حالت خواب آلودگی و آرامش بیشتری برای بیمار ایجاد می شود.
5. مایع مخصوص بکارمی رود و رگهای قلب به خوبی دیده می شود و هرگونه گرفتگی عروق و اختلالات آنها با جزئیات کامل نشان داده می شود .
6. تصاویر و فیلم های گرفته شده، برروی سی دی وارد شده و همراه بامدارک دیگر و جواب آنژیوگرافی ، به بیمار تحویل داده می شود.

مراقبت های بعد از آنژیوگرافی

1. حداقل به مدت ۶-۵ ساعت روی تخت استراحت کنید.
2. تا ۱۲ ساعت از خم کردن عضوی که جهت آنژیو به کار رفته است (مفصل ران یا مچ دست ) خودداری کنید.
3. پس از ترخیص، به آهستگی قدم بزنید.
4. توصیه می شود تا چند روز از انجام فعالیت های شدید و ناگهانی خودداری کنید.
5. چنانچه درد و تورم در محل آنژیو گرافی وجود داشت، می توانید از مسکن استفاده کنید همچنین کمپرس گرم بلامانع است.
6. اگر درد وتورم شدید بود، به پزشک مراجعه کنید.
7. سی دی و جواب آنژیوگرافی را از بخش آنژیو تحویل گرفته و در مراجعات بعدی همراه داشته باشید.

نتیجه انژیوگرافی

پس از اتمام آنژیوگرافی ، نتیجه آنژیو قلب معمولا ً به صورت یکی از موارد زیر به دقت مشخص خواهد شد.

1. ممکن است قلب کاملا ًسالم باشد و نیاز به داروی خاص قلبی نباشد.
2. ممکن است نیاز به مصرف دارو و یا تغییر داروهای قبلی وجود داشته باشد.
3. ممکن است بیمار نیاز به انجام بالون آنژیوپلاستی داشته باشد که در صورت رضایت کتبی خود بیمار و همراهان، این اقدام برای وی انجام خواهد شد و رگهای قلب او که دچار گرفتگی هستند، باز خواهد شد.
4. ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد که به بیمار و همراهان اطلاع داده شده و در صورت تمایل، در آینده به جراح قلب مراجعه خواهند نمود.

باتوجه به اینکه آنژیوگرافی روش بسیار مناسبی برای تشخیص و برنامه ریزی برای درمان بیماران می باشد، توصیه می شود در صورت توصیه توسط پزشک معالج، بیماران انجام آن را به تاخیر نیندازند.

عوارض و خطرات انژیوگرافی

واقعیت آن است که ممنوعیت خاصی و عمده ای برای آنژیوگرافی وجود ندارد. تقریبا تنها دلیل ممنوعیت انجام آنژیوگرافی عدم رضایت بیمار است.

ولی در برخی موارد بیماران بایستی بیماری زمینه ای خود را به پزشک اعلام نمایند تا در موقع آنژیوگرافی مورد توجه قرارگیرند. درصورتی که حساسیت شدید به داروهای خاص و یا سابقه آسم شدید دارید حتما اطلاع دهید تا داروی لازم موقع آنژیوگرافی تجویز شود.

درصورتی که از وارفارین استفاده می کنید بایستی حتما اطلاع دهید تا اقدام لازم صورت پذیرد. درصورتی که سابقه فشار خون شدید دارید حتما اطلاع دهید تا درصورت نیاز آنژیوگرافی لازم برای فشارخون بالا نیز صورت پذیرد.

درصورتی که نارسایی شدید قلبی وجود داشته باشد نیاز به اقدامات لازم قبل و حین آنژیوگرافی صورت پذیرد. به هرحال هرگونه بیماری سیستمیک و شدیدی وجود داشته باشد بایستی حتما قبل از انجام آنژیوگرافی اطلاع دهید.

به هر حال در مجموع در هر حالت انجام آنژیوگرافی در صورتی که توسط افراد مجرب انجام شود, روشی مناسب و بی خطر می باشد.

شما مخاطبان عزیز نیز می توانید سوالات خود را راجع به عنوان بیماری های قلبی عروقی و آنژیوگرافی در آدرس زیر با دکتر مطرح کنید.

پرسش و پاسخ با دکتر محمود هادی زاده در خصوص آنژیوگرافی اینجا کلیک کنید.

دکتر محمود هادی زاده فوق تخصص قلب و عروق و آنژیوگرافی در اصفهان