برچسب: نارسایی قلب

همانگونه که در مباحث قبلی اشاره شد نارسایی قلب با علل گوناگون ممکن است رخ دهد. یکی از شایعترین دلایل بروز نارسایی های قلبی بیماریهای عروق قلب می باشد.

غالبا بیمارانی که دچار سکته های قلبی می شوند بدرجات مختلفی مبتلا به نارسایی قلب خواهندشد. نارسایی قلب پس از سکته های قلبی در برخی موارد شدید بوده و باعث ناتوانی بیمار و احساس تنگی نفس می شوند. در اینگونه موارد غالبا قدرت انقباضی قلب بشدت کاهش یافته است.

در برخی موارد علایم مختصر بوده و تاثیر زیادی بر وضعیت عمومی فرد بجا نخواهد گذاشت. اما در پاره ای از موارد نارسایی قلب مطلقا علامتی درروزهای اولیه بجا نگذاشته و فقط با بررسی هایی از جمله اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص خواهد بود.

در هر حال نارسایی قلب با هردرجه و شدتی که رخ داده باشد ولو آنکه مطلقا علایمی ایجادنکرده باشد قطعا نیاز به درمان و اقدامات خاص دارد و در غیر اینصورت می تواند عوارضی را برای قلب بهمراه داشته باشد.

درصورتی که بیمار بلافاصله پس از سکته قلبی تحت درمان دارویی با داروهایی که انسداد عروقی را باز می کنند قرار بگیرد و یا بهتر از آن تحت آنژیوپلاستی قرار گیرد بمیزان زیادی احتمال ایجاد نارسایی قلب کاهش می یابد.

علت آنستکه ماهیت نارسایی قلب متعاقب سکته های قلبی کاهش خونرسانی به دیواره های قلب می باشد و طبیعتا چنانچه لخته موجود در عروق خونی که باعث ایجاد سکته قلبی شده است برطرف شود و خونرسانی به دیواره های قلب برقرارگردد احتمال بروز نارسایی قلب کاهش خواهد یافت.

درصورت بروز نارسایی قلبی متعاقب سکته نیز نیاز به بررسی کافی جهت روشن شدن وضعیت عروقی بیمار می باشد .دراینصورت چنانچه هنوز تنگی شدیدی باقی مانده باشد با استفاده از آنژیوپلاستی می توان آنها را باز نموده وبه بهبودی وضعیت قلبی بیمار کمک کرد.

در هر حال بیمارانی که در اثر سکته های قلبی دچار نارسایی قلب شده اند بایستی تحت مراقبتهای خاص قرار گرفته از داروهای افزاینده قدرت قلب استفاده کرده و از مصرف نمک بپرهیزند.

لازم بذکر است که سکته های قلبی با مکانیسمهای دیگری نیز می توانند باعث نارسایی قلب شوند که در قسمتهای بعدی همین سایت به آنها اشاره می شود.

تعریف بیماری: نارسایی قلبی (Congestive heart failure) , مجموعه ای ازنشانه هاست که دران بدلیل ناهنجاری بافت قلب یا ناهنجاری عملکرد آن, قلب نمی تواند بمیزان لازم و متناسب با نیازهای بدن, خون را دریافت یا پمپاژ نماید.

به این دلیل به این بیماری نارسایی احتقانی گفته می شودکه بدلیل ضعیف بودن قدرت پمپاژ قلب ،خون درریه ها و سایر قمستهای بدن تجمع یافته و احتقان رخ می دهد.

شیوع :
بیماری نارسایی قلبی , یکی از علل شایع مراجعه بیماران به بیمارستانها می باشد و به ویژه در افراد بالاتر از 65 سال , شیوع بیشتر دارد.

سیر بیماری :
نارسایی قلب میتواند به مرور زمان پیشرفت کرده و وضعیت عمومی بیمار بدتر شود ولی اگر دستورات پزشکی اعم از دارو , خوراک , فعالیت جسمانی و… را به دقت رعایت نمایند غالبا وضعیت بیماررو به بهبودی گذاشته و اغلب بیماران کلا احساس بهبود و سلامت کرده و می توانند زندگی پرنشاط و موفقی داشته باشند .

بعبارت دیگر در اکثریت موارد نارسایی قلب می تواند با درمان صحیح دارویی بهبودیافته یا کلا از بین برود.

چه مواردی را بایستی دردرمان مدنظر قرار داد؟

1) داروهایی راکه توسط پزشک معالج تجویز میشوند سرموقع و بدقت مصرف نمایید.

2) احتیاطات لازم درمصرف رزیم غذایی رابعمل اورید بویژه رژیم غذایی کم نمک کم چربی وپتاسیم زیاد استفاده کنید. (برای آشنایی بارژیم های غذایی کم نمک,کم چربی و پتاسیم دار به قسمت برنامه های غذایی مناسب مراجعه نمایید.

3) ازمصرف دخانیات وورود به فضاهای با آلودگی خودداری کنید.

4) تحت نظر پزشک خود ، ورزش و فعالیت بدنی مناسب را در دستور کارخود قرار دهید.

5) از اینکه در معرض عفونت وبیماریهای مختلف قرار گیرید، بشدت بپرهیزید .بخاطر داشته باشید هرگونه عفونت و یا التهاب حتی سرماخوردگی می تواند باعث بدترشدن وضعیت بیمار شود.

6) استراحت کافی داشته باشید و از هر عاملی که باعث تحمیل فشار زیاد بر قلب می شود بپرهیزید.

7) بطور منظم وزن خود را کنترل نمایید.

8) دربیماران نارسایی شدید قلب , بایستی مصرف مایعات نیز طبق نظر پزشک معالج محدود باشد.

9) از هرگونه استرس وتنش روحی بشدت پرهیز نمایید.

در چه صورتی بایستی فورابه پزشک مراجعه نمایید؟

الف) درد در قفسه سینه یا گردن وبازو.

ب) احساس غش و بیهوشی.

ج) احساس افزایش شدید ضربان قلب.

ه) احساس مشکل تنفسی .

ح) افزایش ناگهانی وزن.

ط) احساس خستگی زیاد.

ی) سرفه های خشک وزیاد.

ک) تب بالا یا خلط زیاد.

ل) ضعف عضلانی , احساس گرفتگی عضلات.

م) ازدیاد ورم عمومی بدن یا ورم پا , شکم یا صورت .

علائم و نشانه های نارسایی قلب :

1) تنگی نفس

2) تورم پاها

3) افزایش وزن بدن (بدلیل تجمع مایعات)

4) خستگی واحساس ضعف و بی حالی

5) مشکلات گوارشی و بی اشتهایی و یبوست

اختلالات شناختی و بی اشتهایی و یاناتوانی در تفکر صحیح

روش های درمانی در نارسایی قلب :

1) درمان با داروهای افزایش دهندهء قدرت قلب

2) برنامه های ورزشی

3) اصلاح تغذیه و دریافت غذاهای مناسب

4) استفاده از ضربان ساز (پیس میکر) (در موارد خاص)

5) استفاده از دستگاه شوک دهنده (ICD) (در موارد خاص)

6) استفاده از دستگاه های کمکی برای افزایش قدرت قلب (در موارد خاص)

7) پیوند قلب (در موارد خاص)

8) درمانهای جدید

درمانهای امید بخش متنوعی دردنیای امروز بوجود آمده اند که براساس شرایط خاص هربیمار تجویز می گردند.

درصورت تمایل به آگاهی از اینکه کدامیک از درمانهای جدید متناسب باشرایط شماست می توانید بصورت حضوری و با تعیین وقت قبلی جهت بررسی و توضیحات لازم مراجعه نمایید.

یکی از سولات رایج بیماران مبتلا به نارسایی قلب (Congestive heart failure) ، اینست که آیا ورزش کردن با نارسایی قلب (CHF) منافات دارد یا خیر؟
و اصولأ اثر ورزش بر نارسایی قلب چیست؟
و از سوی دیگر بیماران نارسایی قلب در صورت مجاز بودن ورزش ،به چه کیفیتی می توانند ورزش کنند؟

در ادامه ، نکاتی در این زمینه ذکر می گردد:

تمرینات بدنی و ورزش های مناسب، باعث افزایش تحمل بیمار و بهبود تحمل فعالیت بدنی بیماران و کاهش خستگی آنان می شود و اثرات بسیار مثبتی در بیماران نارسایی قلب برجای خواهد گذاشت.

همچنین ورزش باعث کاهش افسردگی بیماران شده و موجب احساس سلامت عمومی درآنان می شود.

بهترین نوع ورزش برای بیماران مبتلا به نارسایی قلب، شامل ورزش های هوازی از جمله راه رفتن، دوچرخه سواری و دویدن بصورت نرم و آهسته می باشد.

البته ورزش های قدرتی، متناسب یا شدت تحمل بیماران نیز قابل انجام در این بیماران می باشند.

ورزش و فعالیت بدنی ،هم بر عملکرد عضله قلب اثر مثبت دارد و هم حجم ضربه ای و اشباع پذیری عروقی را زیاد می کند.

لازم بذکر است که در بیماران نارسایی قلب،بهترین روش ورزش، تقسیم زمان ورزش به سه قسمت مجزا به شرح زیر می باشد :

1) مرحله گرم کردن
2) مرحله اصلی ورزش
3) مرحله انتهایی

مرحله ی گرم کردن، معمولأ شامل 10دقیقه بصورت راه رفتن باسرعت کم می باشد.

سپس مرحله اصلی ورزش است که معمولأ شروع آن در جلسات اولیه شامل 10 دقیقه فعالیت بدنی در حد متوسط می باشد.

در مرحله ی انتهایی نیز بمدت 5 دقیقه ورزش با شدت کم ادامه می یابد و سرانجام خاتمه می پذیرد.

در هفته اول شروع برنامه معمولأ 2 بار در هفته ورزش به شکل گفته شده انجام می شود و بهمین ترتیب در هفته های بعدی بتدریج و متناسب با تحمل بیمار افزایش می یابد تادر نهایت به 4 بار در هر هفته برسد.

نارسایی قلب ، بیماری است که درآن قلب قادر نیست پمپاژ خون را به میزان کافی صورت دهد.

با توجه به این که قلب از دو قسمت عمدۀ چپ وراست (دهلیز وبطن چپ و دهلیزو بطن راست) تشکیل شده است، نارسایی قلب در هر بیمار ممکن است شامل قسمت چپ یا راست قلب یا هر دو قسمت باشد که در هر یک از حالات فوق ،علایم و نشانه های بیماری ،حالت خاص خود را خواهد داشت.

از سوی دیگر در بسیاری موارد قدرت انقباضی قلب در حد مطلوب است ولی بنا به دلایل دیگری، پمپاژ خون و عملکرد قلب در حد مطلوب نمی باشد و علایم بیماری رخ می دهند، بنابراین قدرت انقباضی قلب در حد نرمال (اصطلاحا ً  LVEF نرمال در اکوکاردیوگرافی یا آنژیوگرافی ) نمی تواند معیار کاملی برای عملکرد مناسب قلب و نبود نارسایی قلب باشد.

بیماران عزیز نارسایی قلب ،بایستی به نکات مهمی دقت داشته باشند:

الف) در حال حاضر، داروها و درمانهای بسیار متنوعی برای این بیماری و حالت های مختلف آن به وجود آمده است که براساس دانش نوین ،در صورتی که به دقت برای بیماران تجویز شوند ،می توانند باعث بهبود بسیار عالی در بسیاری از موارد بهبود و رضایت نسبی در سایر موارد شوند. برای شرح برخی از آنها به سایر مطالب نارسایی قلب در همین سایت و یا به مرکز فوق تخصصی اینجانب مراجعه فرمائید.

ب) در برخی موارد نارسایی قلب، بعضا ً 5-4 بار نیاز به بستری در سال برای بیماران ،حالت نرمال و طبیعی است و در تمام دنیا متداول می باشد. در این مدت بستری، بیماران داروهای افزایندۀ پمپاژ قلب و سایر موارد لازم را که نیازبه تجویز در بیمارستان و با اشراف کامل پزشکی و توسط پرستاران مجرب دریافت می نمایند، لذا این مورد نبایستی باعث نگرانی بیماران یا اطرافیان شود و امری طبیعی در همۀ کشورهای دنیاست.

ج) در سالهای اخیر، پیشرفتهای بسیاری در زمینۀ تولید داروهای بسیار موثر، اختراع ابزار و وسایل کمکی که قدرت قلب را افزایش میدهند ،انواع جراحی برای بهبود عملکرد قلب و… صورت گرفته اند که می توانند در ضورت اطلاع دقیق پزشک و تجویز مناسب آنها بطور بسیار رضایت بخش حال عمومی وضعیت بیماران را بهبود بخشند.

اطلاعات کامل تر در مورد کلیۀ داروها، انواع جراحی ها ،لوازم کمکی قابل کاشت در قلب جهت افزایش توان قلب ، پیوند قلب و… کلیۀ روشهای دیگر مورد استفادۀ در دنیا را می توانید از طریق همین سایت و یا تلفن های مرکز (که در همین سایت اعلام گردیده اند ) ویا مراجعه حضوری بدست آورید.

رابطۀ اختلالات خواب با نارسایی قلبی

بطور کلی خواب راحت ، تاثیر مستقیمی بر وضعیت عمومی سلامت و نیز اثر قابل توجهی بر عملکرد قلب دارد.

افراد چاق ، افراد دارای گردن کوتاه ، کسانی که دارای لوزه های بزرگ و یا زبان کوچک با فرم های غیر طبیعی و یا هرگونه اختلالات حلق و… که باعث اختلال خواب (خُرخرکردن ، احساس خفگی در خواب ، بیدار شدن های مکرر با تنگی نفس و… ) می شوند ، در معرض اختلال عملکرد قلبی می باشند.

اختلال خواب می تواند با کاهش اکسیژن رسانی به خون و سایر موارد، باعث ایجاد مشکلات قلبی شود.
البته موارد بسیار دیگری نیز در مورد اختلالات خواب و رابطۀ آن با بیماری های قلبی وجود دارد که بطور حضوری در مورد هر بیمار قابل بیان می باشد.
انواع روشهای درمانی برای برطرف کردن اختلالات خواب وجود دارند که بر حسب وضعیت عمومی بیمار و موارد خاص هر بیمار ، قابل اجرا بوده و باعث بهبودی ملموس بیماری خواهند شد.

چنانچه هر گونه اختلال خواب در بیمار قلبی وجود دارد یا احتمال آن را می دهید ، حتما ً موقع مراجعه به مرکز قلب اطلاع دهید تا بررسی ها و اقدامات لازم صورت پذیرد.

باید دانست که نارسایی قلب ، شامل یک بیماری مجزا از سایر قسمت های بدن نبوده و تاثیرات مستقیم  از دیگر قسمت های بدن  می گیرد و اثرات مستقیم و  گسترده ای می تواند بر روی دیگر قسمت های بدن بجای گذارد.

هر گونه بیماری مهم و سیستمیک بدن می تواند بطور مستقیم و یا غیر مستقیم باعث تشدید نارسایی قلبی شود و به همین دلیل بیماران نارسایی قلب بایستی بدقت مورد بررسی قرار گیرند تا هر گونه بیماری زمینه ای دیگر کنترل و حتی المقدور درمان شوند.

چنانچه بیمار با نارسایی قلب دچار کم خونی باشد، می تواند با کاهش هر چه بیشتر خون رسانی به قلب و سایر ارگانهای بدن باعث تشدید هر چه بیشتر مشکلات از جمله ضعف و بی حالی، درد قلبی، تنگی نفس و… شود.

کم خونی علل مختلفی دارد از جمله از دست دادن خون (خونریزی از هر قسمت بدن)، کاهش تولید خون در بدن به هر دلیل ، از بین رفتن و شکسته شدن خون ساخته شده به علل مختلف در ارگانهای مختلف بدن که می تواند باعث کم خونی شود.

نارسایی قلب نیز با مکانیسم های گوناگون، از جمله ایجاد نارسایی کلیوی (که خود باعث کم خونی می شود)، کاهش اشتها، ایجاد مشکلات گوارشی و… باعث ایجاد تشدید کم خونی شود که متعاقبا ً کم خونی باعث تشدید علایم نارسایی قلب خواهد شد.

از طرف دیگر کم خونی می تواند یک یافتۀ اتفاقی در بیمار نارسایی قلب باشد که بایستی به موقع ، میزان کم خونی و علل ایجادی آن تشخیص داده شوند.

بهر حال کم خونی به هر دلیل ایجاد شده باشد، درمان آن بصورت علمی و اصولی ،می تواند باعث بهبود علایم و پیشگیری از پیشرفت بیماری شود، لذا بیماران عزیز چنانچه دارای بیماری خاص دیگری می باشند و یاهستند مبتلا به کم خونی حتما ً بایستی در مراجعه اول اطلاع دهند.

یکی از توصیه های مهم در زمینه تغذیه در بیماران نارسایی قلب ، کاهش دریافت نمک در رژیم غذایی می باشد که اهم روشهای آن بشرح زیر می باشد:

1) نمکدان را از سر سفره حذف کنید.
2) از میوه ها و سبزیجات تازه زیاد استفاده کنید زیرا میزان نمک این مواد کم است.
3) از مصرف مواد غذایی آماده حتی المقدور پرهیز کنید ودر صورتی که مجبور به استفاده از آنها هستید ، برچسب اطلاعات غذایی را بررسی و چنانچه حاوی سدیم زیاد باشند، حتمأ از مصرف آنها خودداری نمایید.

4) برای خوش طعم کردن غذاها، از نمک استفاده نکنید و در صورت ضرورت از چاشنی های جایگزین (آب لیموی تازه، سیر، پیاز، فلفل دلمه و… استفاده شود).

5) از کنسروها، سوسیس و کالباس و … پرهیز کنید (این غذاهای فرآوری شده سرشار از نمک هستند).

مطلب مهم دیگر آنست که نارسایی قلبی، کار زیادی را به سیستم قلبی عروقی، تنفسی و … وارد می کند بنابراین این بیماران نیاز بیشتری به انرژی دارند که بایستی از طریق مواد غذایی کافی تامین شود.

در حقیقت چنانچه انرژی کافی به بدن این بیماران نرسد، نیاز افزایش یافته ی انرژی آنان برآورده نشده و وضعیت آنها نامطلوب خواهد شد.

از سوی دیگر چنانچه نارسایی قلب، پیشرفته باشد، این بیماران بایستی از مصرف مایعات زیاد خودداری نمایند که بطور متوسط میزان مصرف مایعات در آنان حدود 2لیتر در 24ساعت خواهد بود.

همچنین نیاز این بیماران علاوه بر کالری بیشتر، شامل افزایش نیاز به پروتئین نیز می باشد که بایستی در صورتی که منع مصرف پروتئین بواسطه بیماری های دیگر نداشته باشند، از پروتئین بیشتری استفاده نمایند.

اندازه گیری منظم وزن در نارسایی قلب : یک روش مهم برای کنترل مناسب مایعات بدن بیماران نارسایی قلب ، کنترل منظم وزن است. در حقیقت یک نشانه مهم و زودرس احتباس و زیاد بودن میزان مایعات بدن ، افزایش وزن است.

بعبارت دیگر افزایش وزن در بیماران نارسایی قلبی ، حتی گاهی قبل از بروز ورم پاها یا تنگی نفس رخ می دهد.

بنابراین به بیماران نارسایی قلب پیشرفته توصیه می شود که هر روز وزن خود را اندازه گیری و یادداشت نمایند و در صورتیکه در طی 4-3 روز، وزن آنها حدود 2 کیلوگرم افزایش یافت بلافاصله به پزشک معالج اطلاع دهند.

ضمنا در صورتیکه نارسایی قلب ، پیشرفته باشد این بیماران بایستی علاوه برکاهش مصرف نمک، در مصرف مایعات نیز زیاده روی نکنند تا موجب افزایش وزن زیاد از حد آنان نشود.

علیرغم آنکه معمولآ پزشکان به مردم توصیه می کنند که از اضافه وزن بپرهیزند و وزن خود را در حد ایده آل نگهداشته و کاهش دهند ….
اما این موضوع در مورد بیماران با نارسایی قلب صادق نیست.

بعبارت دیگر در این بیماران بدلیل آنکه قلب و سیستم عصبی و هورمونی و … بایستی با دریافت میزان بیشتری کالری ،کار خود را انجام دهند، این افراد نیاز به میزان کالری و اکثر مواد غذایی به میزان بیشتر از افراد سالم دارند.

در مجموع ، چاقی ، می تواند احتمال نارسایی قلب را افزایش دهد و لذا در افراد سالم توصیه می شود اضافه وزن خود را کم کنند ، لیکن در نارسایی قلب ، کاهش وزن زیاد باعث می شود که نتوانند بیماری را بخوبی تحمل کنند . به این امر ، پارادوکس نارسایی قلب (تناقض نارسایی قلب) گفته می شود.

لذا به افراد مبتلا به نارسایی قلب توصیه می شود که از مواد غذایی کافی استفاده نمایند و بطور معمول و بی رویه سعی در کاهش وزن نداشته باشند (بجز در موارد خاص و آنهم بمیزان مجاز و تحت نظر پزشک معالج )

بطور کلی، با توجه به آنکه بروز نارسایی قلب می تواند عوارض و مشکلات مختلفی برای بیمار ایجاد نماید، پیشگیری از بروز آن می توان بمراتب بصرفه تر و راحت تر باشد.

غالبا شایعترین علت ایجاد نارسایی قلب ، بیماری عروق تغذیه کننده بافت قلب (عروق کرونر) می باشد. لذا هر عاملی که به جلو گیری از صدمه به عروق کرونر یا بافت قلب کمک کند، می تواند تا حدود زیادی از بروز نارسایی قلب جلوگیری نماید.

از نکات مهم پیشگیری از ایجاد آسیب به عروق کرونر قلب و در نتیجه نارسایی قلب ، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1) دوری از دخانیات
2) دوری وعدم مصرف الکل
3) ورزش منظم
4) رژیم غذایی مناسب
5) کنترل قند خون،چربی خونو فشار خون
6) دوری از استرس های روحی و روانی
کنترل قند وچربی و…

تغذیه مناسب

استرس نقش مخربی در نارسایی قلب دارد

کنترل فشارخون نقش مهمی در پیشگیری نارسایی قلب دارد

همچنین عواملی که به هر نحو در ایجاد بیماری های زمینه ای موثر برقلب، تاثیر دارند بایستی کنترل از آنها اجتناب نمود.

بعنوان مثال پرهیز از مصرف زیاد نمک و شیرینی و چربی های زیاد می توانند از بروز فشار خون ، دیابت و بیماری چربی خون تا حدود زیادی پیشگیری کرده که در نتیجه از بروز نارسایی قلب به مقدار زیادی کاسته خواهد شد.

دخانیات اعم از سیگار، قلیان، پیپ و… اثرات زیانباری در جهت تنگی عروق کرونر دارند که در نهایت می توانند باعث بروز نارسایی قلب شوند لذا لازمست بطور مطلق، از دخانیات دوری شود وحتی بمیزان جزئی نیز مصرف نشوند.

استرس های روحی نیز باعث رسوب دادن مواد مضر در عروق و تنگ کردن عروق می توانند باعث صدمه به بافت قلب شوند که گاهی می تواند غیر قابل جبران باشد.

باید توجه داشت که برخی بیماری های زمینه ای نیز می توانند زمینه ساز بروز نارسایی قلبی شوند که بایستی بدقت کنترل شوند.
از جمله این موارد کم کاری و یا پرکاری تیروئید می باشد.

اختلال عملکرد تیروئیدبا مکانیسم های گوناگون می تواند اثر سوء بر قلب داشته باشد از جمله:

رسوب مواد سمی در عروق، بهم زدن نظم ضربانات قلب و… که همگی می توانند باعث نارسایی قلب شوند،لذا به کسانی که مشکلات تیروئید دارند،توصیه می شود حتما ً تحت نظر پزشک قرار داشته و داروهای خود را بطور منظم مصرف نمایند.

چاقی و اضافه وزن و عدم تحرک نیز از علل بسیار مهم در بروز نارسایی قلب می باشند. این موارد با مکانیسم های گوناگون از جمله تنگ کردن عروق کرونر قلب می توانند باعث بروز نارسایی قلب شوند. لذا به کسانی که اضافه وزن دارند، توصیه می شود حتما ًتحت نظر پزشک ،به وزن ایده آل خود دست یابند.

همچنین اختلالات دریچه های قلب می توانند بتدریج باعث بروز نارسایی و ضعف عملکرد قلب شوند که به همین دلیل بایستی بیماران مبتلا به بیماری های دریچه ای ، حتما ً بدقت تحت نظر و پایش قرار گیرند.

درمان اختلالات دریچه ای نقش مهمی در پیشگیری از نارسایی قلب دارد.

مصرف برخی مواد نیز می توانند باعث بروز نارسایی قلب شوند که از آن جمله می توان به مصرف برخی مواد نیروزا  اشاره کرد.لذا توصیه می شود از مصرف بی رویه این مواد خودداری نمایید.

یکی از باورهای غلط که متاسفانه در بین افراد جامعه مشاهده می شود، آنست که استفاده ازالکل ،می تواند فوایدی را در برداشته باشد. باید توجه داشت که این یک اشتباه فاحش می باشد چرا که مصرف مواد الکلی، بطور کلی علاوه بر آسیب به عروق قلب می توانند باعث صدمات جبران ناپذیر و مخاطره آمیز برای بدن و سلامتی افراد شود از جمله:

سیروز کبد (سفتی و نهایتا ً خرابی بافت کبد) ،سرطان کبد و… بنابراین پرهیز از آن ،بشدت توصیه می گردد.

مصرف الکل می تواند باعث اختلالات شدید کبدی و سایر بیماریهای خطرناک شود.