بافت شناسی دندان وآناتومی دندان:

مینای دندان چیست؟

درادامه مباحث مربوط به بافت شناسی دندان انسان ، به بخش مینامی رسیم . مینای دندان که سطح خارجی عاج تاج را می‌پوشاند سخت ترین بافت بدنست. این قسمت بطرز ویژه ای از سلولهای میناساز تراوش میگردد. از لحاظ وزن ، ۹۷ درصد ترکیب مینا از املاح کلسیم و ۳ درصد مواد آلی است .
مواد آلی مینا حاوی کلاژن نیست . این قسمت مرکب از یک پروتئین است که سرشار از پروتئین می باشد. مینا در عین سختی ، شکننده است. مینای دندان با پشتیبانی عاج زیرین خود در برابر فشار ها تا حدی مقاومت میکند

واحدساختمانی مینای دندان

واحد ساختمانی مینای دندان بصورت میله با منشور های مینائی میباشد که اشعه وار قرار گرفته اند.
هر منشور یا میله در محیط ، یک غشایی دارد. این منشورها از نظر مواد آلی غنی تر بوده ، بنام غشا منشور موسومست .
در بین منشور ها مقدار کمی ماده سیمانی و آهکی شده بنام ماده بین منشوری وجود دارد
هر منشور مینایی دندان از یک سلول مجزا تشکیل شده است. که از عاج تا سطح دندان ادامه دارد
قطر منشور ها بین ۳ تا ۶ میکرو متر تغییر پذیر است .منشورها هرچه بطرف سطح نزدیک شودبر ضخامت آنها افزوده میگردد.

منشورها:

مقطع عرضی منشور ها در انسان بشکل سوراخ کلید میباشد . منشور مینایی عرضا مخطط هستند. این خطوط که بنام رتزیوس موسوم است نماینده مراحل مختلف رشد طولی منشور ها بهنگام تشکیل دندان میباشد. در مقطع طولی دندان انسان بشکل دوائر متحد المرکزی جلب توجه مینماید . خطوط شعاعی کوتاهی که از عاج تا سطح آزاد مینای دندان کشیده شده نماینده ترتیب منشور های مینا است .این خطوط بنام خطوط schreger موسومند.
تجربیات با عناصر ایزوتوپ نشان داده است که مینای دندان قابلیت جذب بعضی از ترکیبات موجود در بزاق را دارد.
مثلا چنانچه فسفر رادیو اکتیو بطور تجربی وارد بزاق گردد ، بوسیله مینای دندان جذب می شود.درمرحله بعدفسفر در ساختمان آن جایگزین میشود.

سیمان دندان:

دراین بخش ازآناتومی دندان،به سیمان دندان می پردازیم. سیمان دندان چیست؟
سیمان یک ماده شبه استخوانی ظریف است. این ماده سطح خارجی عاج ریشه را می‌پوشاند و چون هر دو ماده سخت و نسبتا شبیهند سر حد اتصال انها چندان مشخص نمیباشد. این ماده سیمانی هم از نظر ترکیب و هم از نظر شکل مشابه استخوان است. رنگش از مینا تیره تر و از عاج روشن تر است . قسمتی از سیمان که مجاور عاج قرار دارد ممکن است بدون سلول باشد.

سیمان دندان:

بقیه آن حاوی سلولهای سیمانی بوده مانند سلولهای استخوانی در داخل کپسول قرار دارند. ماده بنیادی این سیمان الیاف کلاژنی خارج شده به غشا دور دندانی و یا به استخوان آلوئل ختم میگردد. سمانتو پلاستها در تمام دوران زندگی بطرف سطح سیمانسازی مینمایند .
این طبقات نامنظم هستند.درنتیجه منظره ای شبیه سیستم هاورس استخوان را بوجود میاورند.

عاج سازی:

در آن هنگام که عاج سازی در ریشه خاتمه پذیرفت طبقات اکتودرمی جوانه دندانی دژنره می شوند.سپس ز گردن به پایین ، توسط سلولهای مزکتودرم پوشیده است. عده ای از سلولهای مزکتودرم نامبرده مبدل بسلولهای شبیه استئوبلاست می شوند.این سلولها بنام سمانتوبلاست خوانده می‌شوند . این سلول اخیر در اطراف عاج ریشه ، سیمان سازی میکند.
تا قبل از درآمدن دندان ، سیمان اولیه فاقد سمانتوسیت است . پس از خروج دندان سیمان ثانوی حاوی سمانتوسیت میباشد.